Temat: Wędrujące granice / wędrujący ludzie. Zmiany tożsamości narodowej migrantów ze wschodu na zachód Europy i do USA w XX wieku.
Czas trwania: 2016-2022
Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Beata Halicka
Partnerzy projektu: Department of Political Science at the University of Texas at El Paso, Center for Inter-American and Border Studies in El Paso.
Projekt współfinansowany przez Family Kruszewski Fund i Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie.
Opis:
Wędrówki ludzi, jak również – w sensie przenośnym – granic w Europie XX wieku przyczyniły się znacząco do przemian tożsamości jej mieszkańców. Procesy te w szczególności dotknęły regiony Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie dziesiątki milionów ludzi zostało zmuszonych do migracji. W centrum zainteresowania projektu znajdują się osoby pochodzące z tej części Europy, które po zakończeniu drugiej wojny światowej nie wróciły do swojej ojczyzny i przemierzając liczne kraje (zazwyczaj ) zachodniej Europy trafiły do USA, gdzie rozpoczęły nowe życie jako pracownicy naukowi na amerykańskich uniwersytetach. Badanie tej grupy migrantów wydaje się dlatego tak ciekawe, gdyż ludzie ci z racji pełnionych funkcji zawodowych i społecznych w szczególny sposób mieli kontakt ze społecznościami wieloetnicznymi i wielokulturowymi i konfrontowani byli z kwestiami transferu kulturowego i na wiedzy na płaszczyźnie ponadnarodowej. Przybywając do USA mieli oni zazwyczaj status displaced person i dopiero po kilku latach bezpaństwowości nabywali amerykańskie obywatelstwo. Mimo, że często silnie wrastali zarówno zawodowo jak i rodzinnie w amerykańskie społeczeństwo, świadomość własnego pochodzenia i związki z narodową kulturą, z której się wywodzą, pozostawały dla nich zwykle ważne. Na przykładzie wybranych biografii prześledzone zostały rozmaite formy obchodzenia się z tymi wartościami, a także sposoby radzenia sobie z różnymi często pozornie wykluczającymi się tożsamościami. Przedmiotem analizy były zarówno wyniki kwerendy archiwalnej i literatury przedmiotu jak i dokumenty biograficzne badanych osób. W miarę możliwości stosowany był wywiad biograficzny i jego analiza. Efektem projektu jest książka pt. Życie na pograniczach. Zbigniew Anthony Kruszewski. Biografia, która ukazała się również w języku angielskim i spotkała się z dużym zainteresowaniem amerykańskich czytelników.