Do powodzi w 1997 roku Odra była rzeką graniczną, rzeką na peryferiach. Po rozszerzeniu Unii Europejskiej znalazła się w środku Europy. Badania odrzańskie dotyczące Nadodrza jako europejskiego krajobrazu pogranicza przybrały na sile. Dają się one realizować tylko ponad granicami i przy współpracy wielu dyscyplin. Niniejsza książka jest pierwszą tego rodzaju publikacją o Odrze, gdyż ma charakter interdyscyplinarny i wykracza poza jednostronne narodowe spojrzenie na rzekę. W artykułach polskich, niemieckich i czeskich naukowców podjęta została próba ujęcia tej wielowarstwowej, kompleksowej, doświadczonej wojną przestrzeni kulturowej i umieszczenia jej na nowej (mentalnej) mapie Europy.

Wprowadzenie. Odra na nowej mapie Europy – rekonstrukcja Nadodrza jako przestrzeni kulturowej

I. Odra a dyskursy o rzece

Karl Schlögel (Frankfurt n. O.): Odra – przemyślenia na temat miejsca pewnej europejskiej rzeki w historii kultury

Dirk Suckow (Trewir): Ren jako polityczny mit w Niemczech i we Francji

Andrzej Piskozub (Gdańsk): Jakiej monografii Odry nam potrzeba? Przesłanki metodologiczne monografii wielkiej bałtyckiej rzeki

Jerzy Kułtuniak (Katowice): Kulturowe spojrzenie na rzekę. Kilka uwag o problematyce badawczej i użyteczności rozpoznania przestrzeni kulturowej rzeki na przykładzie Odry

Uwe Rada (Berlin): Odra odkrywana na nowo

Tatjana Schoffer (Ostrawa): O etymologii nazw: Odra, Oder, Viadrus

II. Elementy przestrzeni kulturowej Odry

Eike Gringmuth-Dallmer (Berlin): Odra w czasach prehistorycznych i wczesnodziejowych – osią osadnictwa i wpływów kulturowych?

Horst Wernicke (Greifswald): Miasta hanzeatyckie nad Odrą: Szczecin, Frankfurt, Wrocław – próba porównania

Jan Harasimowicz (Wrocław): Odra jako oś transferu kulturowego w średniowieczu i czasach nowożytnych

Uta Hengelhaupt (Frankfurt n. O.): Dziedzictwo kultury a poczucie tożsamości na Środkowym Nadodrzu i w dolnym biegu Odry

III. Żegluga a życie na Odrze

Uwe Müller (Frankfurt n. O.): Odra w środkowoeuropejskiej sieci transportowej a pruska polityka dróg wodnych w okresie industrializacji

Horst Linde (Berlin): Transport i budownictwo wodne na terenie Nadodrza

Marek Zawadka (Opole): Od zaniedbanej prowincji do granicznej ruiny, czyli Odra jako arteria transportowa w XX wieku

Stanisław Januszewski (Wrocław): Dziedzictwo Odry – z myślą o przyszłości

IV. Destrukcja i tworzenie na nowo przestrzeni odrzańskiej w XX wieku

Markus Krzoska (Moguncja): Znaczenie Odry dla myśli politycznej Zygmunta Wojciechowskiego (1900–1955)

Bernadetta Nitschke (Zielona Góra): Losy ludności niemieckiej na terenie Nadodrza w pierwszych latach po zakończeniu drugiej wojny światowej

Beata Halicka (Frankfurt n. O.): „Mój dom nad Odrą” – wspomnienia osadników Nadodrza na rozdrożu rzeczywistości i propagandy

Kazimierz Wóycicki (Szczecin): Polacy i Niemcy – utrata ziem wschodnich a stosunek do wschodnich sąsiadów

Zdenek Jirašek (Opawa): Stosunki niemiecko-polsko-czeskie na terenie Nadodrza (Poodří)

V. Nowe drogi na Odrze i w Nadodrzu

Andrzej Zawada (Wrocław): Literacki portret z Odrą w tle

Ruth Henning (Poczdam): „Po śladach – Spurensuche” na polsko-niemieckim pograniczu – stara, nowa, obca ojczyzna

Guido Bockelmann (Berlin): Współpraca w „Partnerstwie Odra”

Aneta Klodek (Wrocław): „Program dla Odry – 2006” – przyszłość i perspektywy

Wojciech Halicki (Skórzyn): „Woda krwią ziemi”. O ekologii Odry i szansach zrównoważonego rozwoju w jej dorzeczu

Elżbieta Marszałek (Szczecin): Odra zagospodarowana pod względem turystycznym i rekreacyjnym – szansą na rozwój integracji transgranicznej miast nadodrzańskich

VI. Odra – Obrazy z wystawy

Stephan Kaiser (Ratingen-Hösel): Odra w muzeum. Porównawcze aspekty prezentacji muzealnych poświęconych rzece

Mateusz J. Hartwich (Wrocław/Berlin): Panorama Odry. Z doświadczeń pracy nad wystawą o Odrze

Ilustracje

Wolfgang Kreft (Marburg): Notatka o kartografii Odry

O autorach

Przegląd Zachodniopomorski (ISSN: 0552-4245) 2010, zeszyt 1

[język publikacji: PL | dostępność: nieograniczona, cały tekst załączono]
[language: PL | access: unlimited, complete text attached]

Märkische Onlinezeitung - MOZ.de

[język publikacji: DE | dostępność: ograniczona, skan załączono]
[language: DE | access: limited, article scan attached]

Inter Finitimos [ISSN 0948-1818, ISBN 3-929759-97-7] 8/ 2010, Themenschwerpunkt : Regionen

[język publikacji: DE | dostępność: ograniczona, skan załączono]
[language: DE | access: limited, article scan attached]