Przymusowe migracje i oswajanie krajobrazu kulturowego Nadodrza


Temat: Przymusowe migracje i oswajanie krajobrazu kulturowego Nadodrza w latach 1945-48.

Czas trwania: 2011 – 2016

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Beata Halicka.

Partnerzy projektu: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecinie.

Projekt współfinansowany przez Polsko-Niemieckiej Fundacji na Rzecz Nauki w wysokości 84 873,00 Euro oraz Polsko-Niemiecki Instytut Badawczy, Polski Instytut w Berlinie oraz Viadrina Center „B/Orders in Motion”.

Opis:

Przyłączenie do Polski niemieckich terenów na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej w 1945 roku wiązało się z trudnym procesem niemal całkowitej wymiany ludności i objęcia w posiadanie regionu, w którym wojna dokonała ogromnych zniszczeń. Ówczesne określenie „Dziki Zachód” odnosiło się do panującego chaosu i obowiązującego w Nadodrzu „prawa silniejszego“, ale także kojarzone było z nowym rodzajem wolności i możliwością rozpoczęcia wszystkiego od początku. Przybycie na te tereny najpierw polskich robotników przymusowych, a następnie osadników, będących często wygnańcami z innych części Polski, doprowadziło do chwilowego zetknięcia się ze sobą Polaków, Niemców i radzieckich żołnierzy. Wspólne życie na tej dotkniętej wojną przestrzeni nie było proste. Na podstawie analizy polskich, niemieckich, a także sowieckich wspomnień odtworzono początki kształtowania się nowego społeczeństwa, naznaczone represyjnym systemem politycznym, wewnętrznymi konfliktami i ludzkimi dramatami, wskazując równocześnie na zapał i pełen poświęcenia trud odbudowy, zagospodarowywania i oswajania tej ziemi.

W ramach projektu powstała m.in. moja praca habilitacyjna pt.: „Polski Dziki Zachód“ – przymusowe migracje i oswajanie krajobrazu kulturowego Nadodrza w latach 1945-1948 oraz antologia pt. Mój dom nad Odrą´. Wspomnienia osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku. Obydwie publikcaje wyszły w języku polskim i niemieckim i pozyskano na ten cel środki z Polsko-Niemieckiej Fundacji na Rzecz Nauki, Polsko-Niemieckiego Instytutu Badawczego, Polskiego Instytutu w Berlinie oraz Viadrina Center „B/Orders in Motion”.